Atgyweirio Llongau
Am gyfnod ar ddiwedd y 1800au roedd ychydig o waith adeiladu llongau yn digwydd, gan gwmnïau fel John Batchelor, N Scott Russell a Chas.Hill & Sons.
Ond ni ddatblygodd y diwydiant hwn, a daeth mwy o fri ar atgyweirio llongau, o bosibl oherwydd maint cynyddol fflyd llongau masnach Caerdydd.
Wrth i longau gynyddu mwyfwy mewn maint a chael eu gyrru gan stêm, roedd angen sgiliau ac offer atgyweirio arbenigol. Caniataodd Deddf Seneddol ym 1856 ffurfio Cwmnïau Cydgyfalaf, a defnyddiwyd y rhain i godi'r cyfalaf sylweddol oedd ei angen i ddatblygu'r cyfleusterau yng Nghaerdydd. Blodeuodd gwaith ar ddociau sych, llithrfeydd, pontynau a pheirianneg cysylltiedig, ac roedd perchnogion lleol llongau yn amlwg yn eu sefydlu.
Ymhlith yr enwau mawr yn y 1880au cynnar roedd Hill's Dry Docks and Engineering Co. Ltd, Cardiff Junction Dry Dock and Engineering Co. Ltd, Mount Stuart Shipbuilding, Graving Docks and Engineering Co. Ltd, Bute Shipbuilding, Engineering and Dry Dock Co. Ltd, Channel Dry Docks & Engineering Co. Ltd.
Credir bod 22 o fentrau o'r fath ar waith erbyn 1915. Er hynny roedd digon o waith i bawb gyda’r gwaith atgyweirio yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf yn sgil gweithrediadau’r gelyn. Roedd cyfleusterau'n cael eu defnyddio hyd yr eithaf yn ystod yr Ail Ryfel Byd hefyd.
Yn ddiweddarach, lleihaodd busnes wrth i longau masnach fynd yn rhy fawr ar gyfer y cyfleusterau. Gyda phob un o'r dociau wedi cau a’r morglawdd wedi ei adeiladu, does yna’r un doc bellach ar waith.
-
011 0002
Shipbuilding yard 1884.
Bute Ship Building Engineering & Dry Dock Co, in Clarence Road owned by Sir Thomas and Philip Morel.Iard adeiladu llongau, 1884.
Bute Ship Building Engineering & Dry Dock Co, yn Heol Clarence - eiddo i Syr Thomas a Philip Morel. -
301 6258
Sailing ships in dry dock.
The picture is dated 1890.
Timbers each side keep the ships upright.Llongau hwylio yn noc sych.
Mae'r llun wedi'i ddyddio 1890.
Pren bob ochr yn cadw'r llongau'n unionsyth. -
003 2138
SS Sapphire in Commercial Dry Dock.
Photo probably dates from early 1900's when vessel was Cardiff-owned by J R Christie.SS Sapphire yn y Doc Sych Masnachol.
Mae'n debyg bod y llun yn dyddio o'r 1900au cynnar pan oedd llong yn eiddo i J R Christie o Gaerdydd. -
011 0007
Advertisement for Hills Dry Docks.
At the time the company had three dry docks - two in East Bute Dock and the third in West Bute Dock.Hysbyseb ar gyfer Hills Dry Docks.
Ar y pryd roedd gan y cwmni dri doc sych - dau yn Noc Dwyreiniol Bute a'r trydydd yn Noc Gorllewinol Bute. -
007 0905
MV Emerald in dry dock.
Mount Stuart Dry Docks.
In the background is the engineering shed that now is home for Techniquest.MV Emerald mewn Doc Sych
Dociau Sych Mount Stuart.
Yn y cefndir mae'r sied beirianyddol sydd bellach yn gartref i Techniquest. -
011 0007
Channel Dry Dock.
MV Ouraniotoxo undergoing repair.Doc Sych y Sianel.
MV Ouraniotoxo yn cael ei thrwsio. -
301 6258
Ship repair pontoon.
At the Mount Stuart Channel dry dock.Trwsio pontŵn llongau.
Yn noc sych Sianel Mount Stuart. -
301 6258
Dry dock crane.
Commercial Dry Dock - 1934.Craen Doc Sych.
Doc Sych Masnachol – 1934. -
007 0904
Aerial photo of dry docks.
Shows Channel and Bute Dry Docks including their workshops. Queen Alexandra Dock and warehouses on the upper right. Photo dated from around 1950.Llun o'r awyr o’r dociau sych.
Yn dangos Doc Sych y Sianel a Doc Sych Bute, gan gynnwys eu gweithdai. Doc y Frenhines Alexandra a warysau yn y gornel dde uchaf. Llun yn dyddio o tua 1950. -
301 6258
The dock is flooded to allow the ship to sail in. The gates - known as caissons - are closed and the dock emptied. Mae'r doc dan ddŵr er mwyn caniatáu i'r llong hwylio i mewn. Mae'r gatiau - sy'n cael eu hadnabod fel cesonau - ar gau ac mae'r doc yn cael ei wagio. -
012 0003v1
The caisson (gate) to the Mount Stuart Bute Dry Dock with vessel in for repair. Y ceson (gât) i Ddoc Sych Bute Mount Stuart gyda llong yna i’w thrwsio.