Y Gymuned
Roedd Ardalydd Bute yn rhagweld Butetown lle byddai pob dosbarth - clercod, labrwyr a masnachwyr - yn cyd-fyw ac yn cydweithio. Roedd yr Ardalydd yn prydlesu lleiniau ar gyfer tai newydd i bobl eraill yn bennaf, ond fe osododd y ffyrdd, y carthffosydd, a'r draeniau. Roedd am i’r tai newydd fod yn llawer gwell na'r cyrtiau a'r tenementau gorlawn yn yr hen dref ac roedd tai tref urddasol Sgwâr Mount Stuart a Sgwâr Loudoun ymhlith cartrefi mwyaf gosgeiddig Caerdydd.
Ond wrth i drafnidiaeth wella gyda gwasanaethau rheolaidd i Ben y Lanfa, symudodd pobl gyfoethocach i filas newydd cain ar gyrion y dref.
Cyflymodd y broses o drawsnewid Sgwâr Mount Stuart yn gartref i swyddfeydd pan adeiladwyd y Gyfnewidfa Lo yng nghanol y sgwâr.
Roedd yr eiddo o amgylch Sgwâr Loudoun Square yn tueddu i gael eu troi’n dai llety - llety dros dro i forwyr o bob cwr o'r byd rhwng mordeithiau. Roedd tafarnau a sefydliadau eraill yn dilyn arian y morwyr, a ganed yr aml-ddiwylliannol Tiger Bay. Dywedwyd fod pobl o 50 cenedl o leiaf yno.
Gweithwyr y dociau neu weithwyr yn siopau a swyddfeydd canolfan fasnachol Butetown oedd fel arfer yn byw yn y rhesi o dai teras a ddatblygwyd yn agosach at fynedfa'r dociau.
-
002 2132
Marriage of Somali seaman Mohammed Hussan and Katie Link - 1926 Priodas morwr Somali, Mohammed Hussan a Katie Link - 1926 -
002 2132
Butetown residents and horse drawn bus ready for day outing Trigolion Trebiwt a bws wedi'u tynnu'n barod am ddiwrnod allan. -
002 2145
Whitsun Treat 1947 Trît y Sulgwyn 1947 -
003 1914
There were a number of studios taking photos of seamen and local population. Many of the pictures would have been sent to family "back home"
This is Samuel Benjamin Sawyer, who was murdered one night taking home the money from his work at a nightclub. The murderer was never found.Roedd nifer o stiwdios yn tynnu lluniau o forwyr a’r boblogaeth leol. Byddai llawer o'r lluniau wedi eu hanfon at eu teuluoedd "nôl adre"
Dyma Samuel Benjamin Sawyer, a lofruddiwyd un noson wrth fynd â'i arian adref o'i waith mewn clwb nos. Ni chafwyd hyd i'r llofrudd erioed. -
010 0007
Street party. Parti Stryd.